De dijk uitgelijnd

Vesalius

Context

2de graad secundair onderwijs
regulier onderwijs
5 vrije projecturen per week
Begeleiding: Studenten STEM educatieve bachelor secundair onderwijs van Howest

Doelen

Formuleren van onderzoeks- en ontwerpvragen.
Bedenken van hypothesen en ontwerpideeën.
Maken van prototypes.
Presenteren van prototypes.
Optimaliseren van prototypes.

Startuitdaging

De dijk in Oostende is druk in de zomer met als gevolg dat fietsers, go-carts, wandelaars... ordeloos door elkaar bewegen. Bovendien is er in die periode een toename van (plastic)afval. Hoe kunnen we dit aanpakken?

ONO bord

  • open
  • begrensd
  • gesloten

Stap per stap

swap_vert Begrensd
timer 30 min
people Per 2 / 3

Bedenken

Techniek Lotus Blossom - Vragenstorm
Media Template 'Lotus Blossom' + stiften en balpen
Doelstelling De leerlingen bepalen acht deelthema's en zoveel mogelijk onderzoeks- en ontwerpvragen.
Evaluatievorm Individuele deelname aan de vragenstorm. Elke leerling vult de template in met een andere kleur. De leerkracht controleert de bijdragen van de verschillende leerlingen door rond te lopen.
Feedback
Voorbeeld van 'Lotus Blossom': "Welke soort weggebruikers zijn er en hoeveel komen er per dag?" of "Waarom ligt er geen wandelpad op de dijk?" Door de visuele representatie en de gestructureerde werking worden de leerlingen verplicht om snel en verder na te denken dan dat ze gewoon zijn. Op een korte periode kunnen zo veel nieuwe ideeën worden gegenereerd. Alternatieve aanpak: 'Absurd Questions'. Deze techniek leidt tot absurde en grappige situaties, terwijl de leerlingen nieuwe oplossingen aan het bedenken zijn. De bedoeling is dat ze aan elkaar, in groep, een zo absurd mogelijke vraag stellen. Deze vragen moeten wel over onderwerpen gaan binnen de domeinen. Door op die manier 'out of the box' te denken haal je veel creatieve ideeën op. Een sterke begeleiding is nodig onder de vorm van een leerkracht die op voorhand al heeft nagedacht over verschillende mogelijke vragen. SCAMPERR: Dit vinden de leerlingen erg leuk. Het zorgt ervaar dat ze een bepaald voorwerp mogen veranderen met behulp van hun eigen fantasie. Het voorwerp moet hetzelfde nut behouden, maar ze mogen andere materialen en vormen gebruiken.
swap_vert Begrensd
timer 15 min
people Per 2 / 3

Kiezen

Techniek Sticky dots
Media Ingevulde template 'Lotus Blossom' + sticky dots + balpen
Doelstelling De leerlingen kiezen per groep na het analyseren van alle vragen elk twee onderzoeks- en ontwerpvragen. Er worden in totaal twee onderzoeks- en ontwerpvragen geselecteerd. Heel belangrijk hierbij is dat de leerlingen goed weten wat het verschil is tussen ontwerp- en onderzoeksvragen. Voor deze techniek in gebruik te nemen, nam ik voldoende tijd om dit verschil uit te leggen.
Onderzoeksvragen:"Waarom...?", "Wat is het effect...?", "Op welke manier...?", "Wat is het verband tussen...?"
Ontwerpvragen: "Hoe kan je...?", "Wat als je...?", "Hoe kan...opgelost worden?", "Hoe kan ik ... verbeteren?".
Evaluatievorm Individuele deelname aan techniek.
Feedback
Deze techniek laat toe dat de leerlingen op een eerlijke manier een vraag kunnen kiezen die ze graag willen behandelen. Het zorgt ook voor een groepsgevoel, ze hebben de vragen immers in groep gekozen.
Zeer belangrijk hierbij is instructie. De leerlingen moeten goed weten wat hen te doen staat. De keuze moet op hetzelfde moment gebeuren. Als dit niet gebeurt dan kunnnen de leerlingen beïnvloed worden door elkaar.
Alternatieve aanpak: Een klassieke stemmingsronde kan hier ook toegepast worden. De leerlingen gebruiken dit vaak om klassikale beslissingen te nemen.
Paired comparison: via deze techniek zorgen we ervoor dat alle ideeën met elkaar vergeleken worden. Uit twee oplossingen of ideeën wordt telkens een winnaar gekozen tot als er één overschiet. Er zijn veel alternatieven om een keuze te maken. In de context van dit project werd geopteerd voor de techniek van sticky dots omdat deze techniek niet veel tijd in beslag neemt.
swap_vert Begrensd
timer 15 min
people Per 2 / 3

Definiëren

Techniek Boundary Examination
Media Template 'Boudary Examination' + balpen
Doelstelling De leerlingen herformuleren de onderzoeks- of ontwerpvragen die ze gekozen hebben met de sticky dots.
Evaluatievorm Individuele deelname aan groepsproces. De leerkracht controleert de bijdrage van de verschillende leerlingen door rond te lopen.
Feedback
Uitstekende tool om een probleem te definiëren. Deze tool laat toe om de eerste zinnen die de leerlingen hadden neergeschreven beter te verwoorden. Het verbreedt hun taalvaardigheid en leidt tot beter geformuleerde zinnen.
Voor de leerlingen is het moeilijk om synoniemen te bedenken. Zorg voor een goede instructie en geef desnoods een voorbeeld voordat ze deze techniek gebruiken. Maak gebruik van synoniemenzoekers en help hen stap per stap bij het samenstellen van de nieuwe zin.
Alternatieve aanpak: Als het blijkt dat de Boundary Examination moeilijk verloopt is het aangeraden om in plaats daarvan een onderwijsleergesprek te doen. Zo kan je stap voor stap de leerlingen helpen en de klas zelf laten beslissen over de woordkeuze.
Morphological Analysis 1 is zeker een techniek die ook hier gebruikt kan worden. Je schrijft een kernwoord van je onderzoek- of ontwerpvraag neer en splitst deze op in subcategorieën. Met deze subcategorieën schrijft men een nieuwe uitdaging neer. Deze lijkt erg op de Boundary Examination, maar lijkt ook op een soort van mindmap met synoniemen. Voor de leerlingen gemakkelijk omdat het hen herinnert aan voorgaande technieken.
swap_vert Begrensd

Onderzoeksvraag / Ontwerpvraag

Feedback
Voorbeelden onderzoeks- en ontwerpvragen : "Hoe kunnen we de dijk herinrichten zodat er meer orde is?","Zijn er in de avond meer mensen op de dijk dan in de ochtend?", "Hoe kan je het op de dijk stiller maken?"
swap_vert Begrensd
timer 30 min
people Per 2 / 3

Bedenken

Techniek Job Force
Media Template 'Job Force' + balpen
Doelstelling De leerlingen bedenken vanuit het perspectief van een bepaald personage een oplossing voor deze uitdaging. De personages zijn : een politieagent, een toerist, de burgemeester, een Oostendenaar, een kind en een gemeentewerker. In eerste instantie worden stereotypen bedacht voor elke personage.
Evaluatievorm Individuele deelname aan groepsproces. De stereotypen worden na overleg voorgelegd aan de begeleidende leerkracht alvorens oplossingen worden bedacht.
Feedback
De gekozen ontwerpvraag waarmee bij deze techniek gewerkt is : "Hoe kunnen we de dijk herinrichten zodat er meer orde is?"
swap_vert Begrensd
timer 20 min
people Per 2 / 3

Bedenken

Techniek Conceptual Blending
Media Template 'Conceptual Blending' + balpen + stiften
Doelstelling De leerlingen bedenken voor deze ontwerpvraag een aantal mogelijke oplossingen. Vervolgens worden de oplossingen twee aan twee at random gekoppeld en van deze combinaties worden schetsen gemaakt.
Evaluatievorm Individuele deelname aan groepsproces. De leerkracht controleert de vier schetsen van mogelijke combi-oplossingen.
swap_vert Begrensd
timer 15 min
people Per 2 / 3

Kiezen

Techniek NAF
Media Template 'NAF' + balpen + stiften
Doelstelling De leerlingen maken een selectie van het beste ontwerpidee aan de hand van de techniek NAF. Hierbij worden de verschillende deeloplossingen gescoord volgens volgende criteria : innoverend karakter (novelty), aantrekkelijkheid (attractiveness) en toepasbaarheid (feasibility).
Evaluatievorm Individuele deelname aan groepsproces. De leerkracht controleert de bijdragen van de verschillende leerlingen door rond te lopen.
swap_vert Begrensd

Idee

Feedback
Het ontwerpidee met de hoogste score is een combinatie van lijnen die zowel orde scheppen op de dijk als de weg wijzen naar bijvoorbeeld milieuvriendelijke handelszaken.
swap_vert Begrensd
timer 30 min
people Per 2 / 3

Bedenken

Techniek 7E
Media Template '7E' + balpen
Evaluatievorm Individuele deelname aan groepsproces. De leerkracht controleert de bijdragen van de verschillende leerlingen door rond te lopen en ziet toe op een correcte implementatie van de 7E-aspecten in het ontwerpidee.
Feedback
Het betreft een idee waarbij de mensen op dijk een gedragsverandering ondergaan (meer milieuvriendelijke handelszaken bezoeken). Hiervoor gebruiken de leerlingen de techniek 7E, waarbij ze in het kader van gedragsverandering rekening houden met zeven aspecten.
swap_vert Begrensd
timer 10 min
people Per 2 / 3

Maken

Techniek Schetsen
Media Tekenpapier en stiften
Doelstelling De leerlingen maken een vlugge schets van hun idee.
Evaluatievorm De leerkracht controleert de schets om te gebruiken voor maquettebouw.
swap_vert Gesloten
timer 40 min
people Per 2 / 3

Maken

Techniek Plotten van lijnen op kartonnen maquette
Media Maquette + plotter
Doelstelling De leerlingen maken onder begeleiding een kartonnen maquette van de dijk met enkele gevels van handelszaken. Op deze maquette worden geplotte lijnen gekleefd.
swap_vert Gesloten

Prototype

swap_vert Open
timer 15 min
people Per 2 / 3

Presenteren

Techniek Mondelinge presentatie
Media Maquette
Doelstelling De leerlingen stellen hun maquette voor aan de eerste schepen van Oostende. Hij geeft kritische commentaar.
Evaluatievorm De schepen is toeschouwer en tevens kritische vriend. Hij evalueert het tussenproduct en stelt de leerlingen kritische vragen.
swap_vert Begrensd
timer 30 min
people Per 2 / 3

Reflecteren

Techniek Reflectievers lag in PowerPoint
Media Laptop
Doelstelling De leerlingen verwerken de commentaar van hun kritische vriend in functie van het optimaliseren van hun ontwerp. Dit doen ze aan de hand van een PowerPoint.
Evaluatievorm De leerkracht overloopt samen met de leerlingen deze PowerPoint en defineert samen met de leerlingen een nieuwe onderzoeksvraag.
Feedback
De voornaamste opmerking is dat er in het prototype nog geen criteria op genomen zijn om milieuvriendelijke handelszaken te onderscheiden. De leerlingen definiëren meteen een nieuwe onderzoeksvraag voor het vervolg van hun project.
swap_vert Begrensd

Onderzoeksvraag

Feedback
"Welke objectieve criteria zijn er om handelszaken als milieuvriendelijk te beschouwen?"